Динебез Ислам шундый камил дин ки, Аллаһы тәгалә җәмгыятебезнең бар тарафын да кайгырткан. Үзеңне генә кайгыртып яшәүне хупламый динебез, ә, киресенчә, тирә-ягыбыздагы башка кешләрнең дә хәлләрен белеп, аларга көчтән килгәнчә ярдәм итеп яшәргә өнди. Коръәндәге бик күп аятьләрдә юмартлыкка, булган малыңнан өлеш чыгарырга, мохтаҗларга садака...

Гадәттә, алдыбызга берәр максат куйсак, үзебезнең гыйлемебезгә, тәҗрибәбезгә таянып, “мин моны бернәрсәгә дә карамыйча эшлим, максатыма ирешәм”, дип уйлыйбыз. Әйе, максатка омтылу, планнар корып, шул юлдан тайпылмыйча бару – бик яхшы сыйфат. Әмма бернәрсәне онытмаска кирәк: никадәр генә тырыш, үҗәт булсаң да, нәтиҗә, барыбер, Аллаһыдан,...

Нәрсә генә эшләсәк яки нинди генә гамәл кылсак та, без аны ниндидер бер ният, теләк белән башкарабыз. Мисал өчен, эшкә барабыз икән, безнең  максат – ризык, кием алу һәм торакка түләү өчен акча эшләү. Китап укуыбызның максаты – өстәмә мәгълүмат туплау, белемебезне арттырып, эшебездә югарырак...

Безнең халыкта элегерәк күмәкләшеп эшләү йоласы бар иде. Туганнар белән җыелышып өй юулар, бәрәңге утырту яки алу дисеңме, каз өмәсе, печән кайтса, күршеләр, якын-тирә белән бергәләшеп печән ташулар… Чакырып та торасы юк иде хәтта, “шул көнне шуны-шуны эшләргә ниятлибез” дигән сүз җитә, барысы да билгеләнгән...

Кеше, мал  ярату сәбәпле, нинди генә адымнарга бармый да, нинди генә чикләрне узмый. Хәтта башкаларның тормышына зыян килә торган булса да, ул хакта уйламый, акча өчен барысын да эшли. Хакың булмаган килеш кеше малын үзләштерүгә этәрә торган шундый куркыныч гөнаһларның берсе – ришвәт бирү.  Җир...

Килер көннәргә күпме генә зур өметләр баглап яшәсәк тә, иртәме-соңмы, барыбер, бу дөньядан китәчәкбез. Беребез дә монда калмаячак, моны барыбыз да бик яхшы аңлый. Тик шулай да якыннарыбыз вафат булса, бу зур югалтуны авыр кичерәбез. Һәм аның өчен кайгыра башлыйбыз. Кешенең кадерен аны югалткач кына...

Күбебезнең көч-куәткә ия танылган шәхес булып, калганнардан аерылып торасы килә. Кимчелекләребезне танырга да, башкаларга күрсәтергә һәм әйтергә дә һич теләмибез. Янәсе куәтлеләр рәтеннән төшереп калдырулары мөмкин. Кайберәүләр шул көч-куәтен исбатлау өчен, спорт белән шөгыльләнә башлый. Җиңүләр яулап, үзенең көч-куәтен раслый. Әйе, спорт белән шөгыльләнү яхшы...

Бу тормышта бар нәрсә дә без теләгәнчә генә бармый. Сәламәтлек какшаган вакытлар да булгалый, кайчак кинәт кенә эштән китәргә туры килә. Һич тә булмаса, машинабыз ватылып, өстәмә чыгым сорый. Менә шундый чакларда кәеф төшә, кайгыга калабыз. Әмма нинди генә бәла-каза килсә дә, нинди генә хәлгә...

Милләтәшләребез арасында үзенең татарлыгыннан оялучылар да очрап куя. Үзенең татар булуына кимсенүчеләр янында туган тел турында сүз кузгатсаң, шунда ук үз-үзләрен аклый башлыйлар: «Татар телен нигә белергә? Нигә өйрәнергә әле? Аның белән ерак бара алмыйсың». Шәһәр урамында яки транспортта татарча сөйләшә башласаң, үз татарлыгыннан гарьләнүчеләр:...